Əvvəlki səhifəyə qayıtmaq üçün   

 Əzizə Cəfərzadə:  

                          Rəşid Behbudovla görüşüm

 

Xalq yazıçımız Əzizə Cəfərzadə maraqlı yazıları ilə tez-tez qonağımız olur. Bu dəfə o, böyük sənətkarımız Rəşid Behbudovla bağlı xatirələrini bizimlə bölüşür. Bir dünya şöhrət və məhəbbət qazanmış Rəşid Behbudovu səhnədə çox görmüşəm... O vaxtlar adını çəkə bilmədiyimiz Türkiyənin, türklərin şux bir türküsünü də ilk dəfə ondan eşitmişəm, uçuna-uçuna dinləmişəm. Doğrudur, o, bu mahnını Bolqarıstan bayrağı altında oxuyurdu. Amma ər halda türkcəmizdəydi, doğmaydı...

 Qara qoyun etli olur,

Qovurması tatlı olur.

Dul yerinə varan qızlar

Ölməz... amma dərtli olur.

Halvaçı, halva,

Şəkər lokumlu halva...

 Necə gülümsəyir, necə ifa edirdi bu "Halvaçı" mahnısını? Az qala, durub onunla rəqs etmək istəyirdim.Mahnılarını sevə-sevə, bihuşcasına dinlədiyim Rəşid Behbudovla şəxsi, üz-üzə birincigörüşüm Bakı kinostudiyasında olub. O vaxtlar mən kinostudiyada ssenari şöbəsinin müdiri idim.Rəşid "Arşın mal alan" filminə çəkilirdi. Məni tanıyırdı, salamlaşırdı, amma hələ heç söhbətləşməyimiz üçün məqam olmamışdı. Axşamlar müdirimiz Mehdi Hüseynin kabinetində növbə çəkir, qəfil telefon zənglərinə cavab verir, lazımi tədbirləri görürdük. Həmin gecə də növbətçi idim.Mehdi müəllimin kabinetində oturub T.Drayzerin "Amerika faciəsi"ni  oxuyurdum. Baxtımdan, zəng-zad da yox idi. Birdən açıq qapıdan Rəşid girdi, burada axşamlar da iş getdiyini bildiyindən, Mehdi müəllimi görmək istəyirdi. Mehdi müəllim isə az əvvəl tapşırığını verib getmişdi. O günlərdə filarmoniyada Rəşidin fasiləsiz konsertləri gedirdi. Gənclər, xüsusən də, qızlar onun konsertləri üçün dəli-divanəydilər. Mənim bir katibəm vardı, qara çörəyə sarımsaq sürtüb yeyir, maaşını isə Rəşidin konsertlərinə biletpulu yığırdı. Konsertdən sonra cavanlar saatlarla küçədə dayanıb, Rəşid Behbudovu gözləyirdilər. İndi həmin əlçatmaz Rəşid kabinetdə gözümün qabağında var-gəl edir, nəsə fikirləşirdi. Birdən tam ciddiyyətlə məndən soruşdu:

- Bura bax, konsertlərimə niyə gəlmirsən? Heç gözümə dəymirsən.

"Pulum yoxdur" deyə bilmədim, utandım, ailə saxlayırdım axı. Söz tapmadım deyəm. O mehriban, zərif insan, deyəsən, nəsə duydu, gülümsəyib, dedi:

- Neynək, deyirlər "Dağ peyğəmbərin yanına gəlməsə, peyğəmbər özü dağa sarı gedər". İndi əvəzini çıxarıq. Sənə burda konsert verərik.

Və kabinetin ortasında əllərini yana açıb bir az əvvəl adını çəkdiyim "Halvaçı" mahnısını oxumağa başladı. Bircə bənd oxuyub dayandı: - Bəsindi, yoxsa... - dedi və əlilə məni salamlayıb kabineti tərk etdi. Deyəsən, o gecə Allahın mənə rəhmi gəldi; heç bir çağırış-filan olmadı, sevdiyim romanı da oxuya bilmədən süst halda səhərəcən o cazibədar, sevimli səsin sehrində qaldım. İkinci görüşümüz çox sonra baş verdi. Mən artıq Pedaqoji İnstitutda kafedra müdiri işləyirdim. O zamankı evim lap instituta yaxındı. Plaş-paltomu çiynimə salıb ev geyimində institutun binasına yollandım. Heç 20 metr evdən aralanmamış yay kinoteatrının binası yanında Rəşid qarşıma çıxdı. Salamlaşdıq. Həmişəki səliqəli, gözəl geyimindəydi. Məni diqqətlə başdan-ayağa süzüb dedi: - Bu nə görkəmdir?

- İş yerim evə yaxın... - sözümü bitirməyə imkan vermədi, ərklə: - Qadın da belə küçəyə çıxar?

- Vaxt... - kəkələdim.

- Yox, nə olur-olsun, qadın vaxt tapıb özünə qulluq eləməlidi. Qadının saçının tağı, corablarının arxa cizgisi düm-düz olmalıdı. Qadın hər səhər yuxudan duran kimi özünə əl gəzdirməlidi. Və heç vaxt necə gəldi küçəyə çıxmamalıdı.

"Dərsimi" aldım. Ömrüm uzunu bər-bəzəyə fikir verməsəm də, Rəşidin sözləri həmişə qulağımda sırğa olub. Rəşidlə unudulmaz görüşlərdən biri onun özünün iştirakı olmadan Afrikada, Qananın paytaxtı Akkra şəhərində baş verdi. Orada SSRİ-nin ticarət müvəkkili, Poqosov familiyalı bir erməni vardı. Həyat yoldaşım Qana prezidenti Kvame Nkrumanın şəxsi pilotu olduğundan Poqosov tez-tez bizə gəlir, qulluğunu təklif edirdi. Orasını da deyim ki, olduğum xarici ölkələrin hamısında ticarət müvəkkilləri ermənilər idi. Bir dəfə həmin müvəkkil bizdə olanda söz Rəşid Behbudovdan düşdü və o, belə bir hadisə danışdı:

- Mən Hindistanda da ticarət mərkəzində işləmişəm. Orada Rəşid Behbudovu çox sevirlər. Hindistan prezidenti cənab Cəvahirləl Nehru, Rəşidi "Azərbaycanın mavi bülbülü" adlandırırdı. Çünki mavi rəng Hindistanda ən sevilən rəngdir. Bir dəfə onu yenidən Hindistana dəvət etməyi bizimkilərə tapşıranda öz qulağımla eşitdim ki, C.Nehru dedi: "O, təkcə Azərbaycanın deyil, sovetlərin deyil, Hindistanın da mavi bülbülüdür". Qürbətdəydim, millətimin bu böyük istedad sahibi olan oğluyla, cənab Nehru demişkən, "mavi bülbülümüzlə" qiyabi görüşdüm. Təkcə iştirak etdiyi filmləri deyil, bütün dillərdə oxuduğu nəğmələrini mən də bütün millətim kimi, ürəkdən sevir, əzbər bilirdim. Səsim olmasa da, indi ara-sıra o "mavi bülbül" ürəyimin içində oxuyur.

  

«Bizim Əsr» qazeti